Plater-Zyberk Antoni (1901–1977), ekonomista i działacz społeczny. Ur. 19 V w Kurtowianach w pow. szawelskim, był synem Ludwika Wiktora i Teresy z Zamoyskich, młodszym bratem Stefana (zob.). Odebrał wychowanie domowe, coroczne egzaminy składając w gimnazjum rosyjskim w Wilnie. Od r. 1915, gdy Wileński Bank Ziemski, którego dyrektorem był jego ojciec, został przeniesiony do Piotrogrodu, P.-Z. uczył się tu w katolickim gimnazjum przy kościele Św. Katarzyny. Należał do petersburskiej drużyny harcerzy polskich im. Zawiszy Czarnego. Ochotniczo wziął udział w wojnie polsko-radzieckiej 1920 r. w tzw. «Czołówce» ks. Władysława Korniłowicza; był kurierem 8 dywizji piechoty. Maturę uzyskał w warszawskim Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego (1922). Ukończył Wydział Prawno-Administracyjny w Uniw. Pozn. (1928). W czasie studiów był wiceprezesem oddziału «Odrodzenia», akademickiego stowarzyszenia katolickiego. Do wybuchu drugiej wojny światowej pracował w Biurze Ekonomicznym Izb i Organizacji Rolniczych województw poznańskiego i pomorskiego. Pisywał do gazet wielkopolskich. We wrześniu 1939 jako podporucznik rezerwy 15 p. Ułanów Poznańskich walczył w szeregach Grupy Operacyjnej Kawalerii gen. Romana Abrahama. W czasie okupacji niemieckiej przebywał w Krakowie i stał się tu najbliższym współpracownikiem Adama Ronikiera w Radzie Głównej Opiekuńczej (RGO). Był też łącznikiem między kierownictwem RGO i dowództwem Okręgu Krakowskiego Armii Krajowej.
Po wojnie P.-Z. osiedlił się we Wrocławiu, gdzie do przejścia na emeryturę w r. 1966 pracował w Wojewódzkim Biurze Projektów. Początkowo działał jako członek zarządu «Caritasu» przy Kurii Arcybiskupiej. Pod koniec życia mieszkał w Konstancinie. Nie ukończył swych wspomnień, z których pozostałe fragmenty dotyczą m. in. ks. W. Korniłowicza (Urywki wspomnień o ks. ...., pisane w r. 1949, znajdują się w Laskach pod Warszawą w Arch. Zgromadzenia SS. Franciszkanek), opieki nad wysiedloną po powstaniu warszawskim 1944 r. ludnością pt. Exodus (mszp. sporządzony na zlecenie IH PAN w Warszawie, tekst powielany tamże), pracy pionierów we Wrocławiu, Spotkań ze Stefanem Ossowieckim („Tyg. Demokr.” 1972 nr 7 i n.). Te ostatnie wzbudziły zainteresowanie w amerykańskim tow. parapsychologicznym «Mankind Research Unlimited». P.-Z. zmarł 12 VI 1977 w Warszawie, pochowany został na wojskowym cmentarzu Powązkowskim.
Z małżeństwa (od r. 1930) z Marią z Wichlińskich (ur. 1904) P.-Z. miał dwie córki: Teresę (ur. 1931), zamężną Kopciową, oraz Izabelę (ur. 1932), zamężną Falewiczową, reżysera dubbingów telewizyjnych.
Łoza, Czy wiesz, kto to jest? (Uzupełnienia i sprostowania); Konarski Sz., Platerowie, Mater. do biogr., geneal. i herald. pol., IV 91–2; – Plater-Zyberk A., Wdzięczna pamięć o Węgrach, wspomnienia z lat okupacji, „Tyg. Demokr.” 1972 nr 30; – „Głos Wpol.” 1977 nr 1; „Kulisy” 1975 nr 7 i n. (fragmenty wspomnień osobistych, Oprac. N. Omelczenko – publikacja nieautoryzowana); „Słowo Pol.” 1977 nr 135; „Tyg. Powsz.” 1977 nr 26, 33; „Życie Warszawy” 1977 nr 140, 142; – Arch. rodzinne Jana i Izabeli Falewiczów; – Kroll B., Rada Główna Opiekuńcza 1939–1945, W. 1980 (mszp. – tu wykorzystane niepublikowane wspomnienia A. Ronikiera).
Andrzej Biernacki